Jamajka

Jamajka to wyspa i państwo na Morzu Karaibskim w archipelagu Wielkich Antyli, położone na południe od Kuby.

Geografia

Jamajkę cechuje niezwykła różnorodność karnacji i rysów mieszkańców, krajobrazów i widoków nadmorskich oraz flory i fauny. Powierzchnia wyspy zajmuje 11,42 tys. km² - ciągnie się 235 km ze wschodu na zachód, od cypla Morant Point po Negril, a w najszerszym miejscu ma 82 km. 2,5 mln mieszkańców wyspy to niezwykła mieszanka pochodzenia afrykańskiego, arabskiego, indiańskiego, europejskiego, która dała początek narodowemu mottu: "Jeden naród z wielu".

Jamajka leży na Morzu Karaibskim. Ponad połowa wyspy wznosi się 300 m nad poziomem morza. Najwyższy szczyt - Blue Mountain Peak - ma 2256 m i znajduje się w odległości 16 km od nadbrzeżnej równiny na wschód od Kingston.

Geolodzy są zdania, że Jamajka i sąsiadujące z nią wyspy na Morzu Karaibskim wykształciły się z wypiętrzenia wulkanicznego, które wyrosło z morskich wód miliony lat temu. Niższe tereny wokół wierzchołków wyłoniły się ok. 30 mln lat temu. Dwie trzecie wyspy nadal pokrywa czapa białego wapienia, będącego pozostałością szkieletów morskich organizmów. Proces kształtowania się tego obszaru osiągnął punkt kulminacyjny ok. 20 mln lat temu wraz z powstaniem wyspy. Cocpit Country oraz niezliczone jaskinie zdradzają oceaniczne pochodzenie wyspy. Zaliczają się do nich Twin Sisters na wybrzeżu Hellshire niedaleko Kingston oraz szereg niesamowitych pieczar w rejonie Cockpit, zwanych Windsor Cave, które ciągną się przez niemal 3 km.
Kiedy na wyspę przybyli Europejczycy, jedynymi miejscowymi owocami były: gwajawa, ananas, jabłko cukrowe i caimito. Prawie cała obecna roślinność została sprowadzona przez ludzi lub przyniesiona przez ptaki. Europejczycy dali początek trzcinie cukrowej, bananom i owocom cytrusowym, a w XVII w. kupcy hiszpańscy przywieźli z Malezji orzechy kokosowe. Stanowiący podstawę jamajskiego śniadania owoc ackee został sprowadzony na statkach niewolniczych z Afryki Zachodniej w 1778 r. Drzewo pimentowe, z którego pozyskuje się ziele angielskie, jest rośliną miejscową, podobnie jak mahoe - narodowe drzewo jamajskie. Narodowym kwiatem jest kwitnący na fioletowo gwajakowiec.

Zidentyfikowano blisko 3 tys. odmian roślin kwitnących. Wyłącznie na Jamajce występuje ok. 800 z nich, w tym 550 gatunków paproci, 200 orchidei oraz 60 bromeliowatych, zwanych tu dziką sosną. Całą wyspę bujnie porasta przywieziony z Chin bambus.

Na Jamajce mieszkają szczury oraz polujące na nie mangusty, sprowadzone przez XIX-wiecznych plantatorów. Rzadko spotykany kólik jamajski przypomina z wyglądu świnkę morską, ale w rzeczywistości jest spokrewniony ze szczurem. Wyspa obfituje w nietoperze, ok. 25 gatunków przemieszkuje cicho w tutejszych dzwonnicach. Spokojne wody na południowym i wschodnim wybrzeżu zamieszkuje natomiast ogromny i łagodny manat, który stał się inspiracją legend o syrenach. Kurczy się liczba krokodyli. Wszechobecny gekon kontroluje populację insektów. Na wzgórzach Hellshire nadal żyje ok. 100 wielkich jamajskich legwanów, które prze długi czas uważano za wymarłe. Na wyspie występują nieliczne pająki, wszystkie niejadowite. Spotkać tu można ponad 200 gatunków ptaków, w tym 25 endemicznych. Narodowy ptak, doctor bird (koliber czarnogłowy), występuje wyłącznie na Jamajce i buszuje po wyspowych ogrodach kwiatowych, a w lasach żyją jaskrawożółte, pomarańczowe i zielone papugi. Urubu (sępniki) różowogłowe przetrząsają śmietniki i patroszą zdechłe zwierzęta.

Klimat Jamajki od zawsze stanowi jej największą atrakcję. Ciepło, które kusiło najdawniejszych przybyszów, co roku przyciąga ponad milion spragnionych słońca turystów. Pory roku nie występują, roczna średnia temperatura wynosi ok. 27°C na wybrzeżu, spadając do 20 i nieco poniżej w wyższych partiach gór. Na szczytach Gór Błękitnych z rzadka mogą występować warunki "polarne" w temperaturą poniżej 10°C.

Historia
Jamajka została odkryta przez Krzysztofa Kolumba w 1494 i początkowo nazwana Santiago. Pierwsi skolonizowali ją Hiszpanie. W 1655, w ciągu zaledwie dwóch dni (10-11 maja), została podbita przez Anglików. Flotą inwazyjną dowodzili: admirał William Penn i generał Robert Venables. Na pokładach 38 angielskich statków było 7 tys. żołnierzy i 1000 marynarzy. Mimo że Anglia formalnie nie była w stanie wojny z Hiszpanią, angielska marynarka wojenna na rozkaz Cromwella agresywnie operowała na Karaibach, nieustannie nękając osłabionych Hiszpanów. Flota Penna usiłowała już wcześniej bez powodzenia zdobyć Santo Domingo. Po fiasku tej akcji okręty skierowały się ku Jamajce, zdobywając ją bez żadnych strat – Hiszpanie w obliczu wroga zrejterowali i wycofali się w głąb wyspy. W latach 1780-1787 z powodu braku spadku popytu na cukier, zginęło z głodu 15000 niewolników.

Od 1958 do 1962 członek Federacji Indii Zachodnich. Uzyskała niepodległość 6 sierpnia 1962. Jest ojczyzną muzyki ska, reggae oraz dancehall.

Podział Administracyjny